Don vurduktan sonra

Cumartesi sabah Celal ile kara lahana toplamaya gittik. Güz yaprak renklerine çekti beni Celal: Vişne ve armut yaprakları kırmızı; ayva, dut ve kaysı ise sarı; elma ağacın yaprak renkleri meyvenin renklerine göre: kırmızı kabuklunun yaprakları kırmızı ve beyaz-sarı-yeşil elmalarınki sarı yapraklı.  Ağaşların çoğu artık iyi tuttu: bakımsız devam eder.    Bu sene böceksiz oldukları için rahat: biberlerdeki "şirinlik" fazla olunca yıkanması gerekir.  "Yardımcı olabilir miyim?". Basit görünse, doğru yaprak seçmek gerekir - bana öğretme zamanı olmayınca araştırmalarıma gönderdi.  Yamaçlara çiçekleri gözlemlemeye çıkıp çarpıcı olan sığırkuyruğu profilleri çekti. Sekiler ile çoban yolu arası yoğunlar. 

Çoban yolunda bir kayada keçeleşmiş tüyleri12cm uzun.  Kedi mi? Tavşan, yoksa tilki? Mutlaka bir memeli: kendi tüyü yalayan bir hayvan... 

En üst sekide yavaş gezerken çöp çuvalıma konan arıya odaklandım. Gücü fazla yoktu, bana zarar vermez... %32 şeker %68 susamlı krokan paketime girdi, ve sistematik şekilde dilinin ucuyla susam taneler arasına sokuyordu. Paketi açtım, daha yakından izlemek için. Lupla bakınca, dilinin ucundan ağızına giden iki koyu renkli kanalın pompalama hareketi gördüm. 20 dakika beslendikten sonra toparlanıp uçtu. Doğada türlerin çoğu ancak ihtiyaç kadar tüketir.  Echinops başları tohum rahat bırakıyor.  Boğa dikeni sapı toplarken, başlarını iyice eziyorum ki tohumları yere düşsün, damla sulama borulara yakın: en iyi büyüyenler boruya yakın.   

Don vurunca domatesle birlikte çiçeklerin çoğu dayanamadı.  Dona dayanıklı en güçlü bambul otu (Heliotropium) bir çok yerde kelebek çekiyordu. Beyaz melek yanında bu küçük mavi kelebek vardı.  İlk defa bu kadar yaklaşabildim: soğuk kanlı böceklerin metabolizması yavaşlıyor, hızlı hareket etmekte zorlanıyor. Bir çekirge hep yürüyordu, üstüne basana kadar zıplamadı. Don sonrası gördüğüm çiçekleri: Consolida regalis, Conyza canadensis, Dianthus zonatus, Heliotropium ellipticum, Melilotus officinalis, Scabiosa ?argentea, Sinapis arvensis (gibi bir Brassicaceae), Verbascum, Vicia cracca

Serada Celal ilk defa toprağa Ekinezya ekti. Temmuz'da tek tek çiçeklenirdiyse, Ekim'e kadar güçlendi.  Renklendirdi. Doğa sezondan sezona geçerken, insanın doğada çalışabilmesi için geleceği görebilmek önemli, bazı noktada ön görebilmek kritik.  

Çiftlik'e süt almaya gittiğimde Hanım'ın kızlar koşarak geldi.  Rümeysa, bir gün seninle dağa çıkıp ve bana mağarayı gösterirsin.  Bugün ödev yaparken, krakerle robot tasarladın. İlerde neler yaparız görürüz. Bugün sana yıllardır bildiğim bir sır anlattım. 30 sene önce sınıf öğretmenken, çocuklara sessizce anlatırdım "Kaleminizle kağıdını okşayın! Böylece silmek gerekirse iz bırakmadan çizgiler kalkar" (Ağır ağır kağıttan masaya basmadan yazan birinin kalemi kağıtta kayarken, yana kolay kaydırılır ve istediği şekil çizer). Senin yazma alıştırmalarını gören Vildan senden örnek alıyor.  Sizler öğrenirken, büyükler bile ilham alıyor.  Yetişkin öğrenenlere bir yöntemi denedim; devam ederim. 

Arkadaşımın verdiği çocuğun artık kullanmadığı eşyalarını seveceklerini dağıtmamı istedi.  Ne hazine oldu! Kardelen hareketli bebekle hemen ilişki kurdu.  Bir torba dolu kitap ise Elif'inortaokuluna gidecek: böylece kitapları birçok çocuk okuyacak, ve kim bilir başka ne tür kapı açılır.  Yazar Ursula Le Guin'in ifadesi "Kim olduğumuzu öğrenmek için kitaplar okuruz."