Kapalı havalarda erken yola çıktık, Doğuş İnşaatın Edige santiyesine: Evren, Ali ile ben Erkan beyin 3 boyutlu programında V9’un görüntüsünü gördük. Mümkün kadarıyla meyve ağaçlarımızı kestirmeden viyadük ayaklarını planlıyorlarmış; servis yolu Batı tarafından geçince bertaraf (yeni öğrendiğim bir kelime – “taraf”ı biliyorum, ama “ber” ne olduğunu çözememiştim. Acaba kimi kalp bertarafı, başkaları beyni bertarafı olur mu?)
Birlikte araziye gittik, Jeoloji müh. Eylem ile. Yine ortak diller: Fas’ta 8 sene kalınca Arapça’dan daha fazla Fransızca öğrenmiş. Fayez ile Celal Almanca’yla iletişim kuruyor. Güneştepe’de sondaj yapılmasına izin verdik, önemli veri sunulacak hem viyadük hem de toprak analizimiz için.
Fayez bizi (Evren, Ali ve ben) üstteki büyük/doğu vadide gezdirdi: sellerin sularını yavaşlatıp tutturmak için hangi noktalarda setler yapılıri anlattı. Belimden (bel ağrısı beyni debranşe eder…) dolayı yukarı olan dik kaygan yokuşlarından uzak kalıp aşağıya suların tercih ettiği yolları ve kazdıkları yatağından dönüş yaptım – bazen 1.70metreden daha derin, 50cm’den geniş. Yatağın kenarlardan büyüyen bitkilerden karanfiller daha koyu pembe; bazı yerde karaçalılar o kadar büyüdü ki altından zor geçtim. Zeminde küçük otlar bile sulara direniş oluşturur… ta ki aşağıda büyük ağır bir kaya kanale düşmüş (nereden, ne zaman?) başkaları engellemiş. Bundan sonra gelen sellere doğal bir baraj olmuş.
Daha yukarıda olsaydı şu baraj? 2008’de kazılan hendek her iki tarafta çöktü. Ondan faydalansak, kaya ve taşla doldurulsa, yoksa oraya ağaç diksek? Water Retention Landscape nasıl yapılır… yoksa bu toprak hep su geçirir mi? Toprak yapısının analizin verileri almalıyız.
Kesin olan: çilekler ve karpuzlar leziz!
Fayez’den öğrendiklerimden bir kaç nokta daha:
Çiçekler:
Tribulus, yonca, acı marul, köpek üzümü, Yabani hardal, wild hibiscus/yabani bamya, Zerdali dikeni, Convolvulus arvensis, Heliotropium ellipticum (Bambul otu), Portulaca oleracea (yabani semiz otu), Verbascum, Consolida regalis, Dianthus (wild carnation, yabani karanfil), Salvia hypargeia (büyük adaçayı), Echinops, Daucus carota (Wild carrot, yabani havuç), Ajuga chamaepitiys (Mayasıl otu!!! ??? Çiçek açma zamanı Nisan-Temmuz?!?!? Hem ODTÜ Kampüsü Kırçiçekleri Rehberi 1999, hem de Başkentin Doğal Bitkileri (Ançeva, 1998)… iklimimiz o kadar mı değişti?), Eryngium campestre (Şekerdikeni, Boğadikeni), Echinophora tenuifolia (Çöyürotu, yellow spiny cow parsley), Falcaria vulgaris (Kazayağı, sparse cow parsley), Acantholimon venustum (Çoban yastığı), sarı hindiba, iğnelik, Plumbago europaea (Kuşunkökü, Dişotu, Sıtmaotu), ?Fumana? thin petalled tormentil-like, and a few more undefined.
Çekirgeler hala yeşil… bu da mevsime uygun değil. Çoktan sarılaşmış kuru otlar arası kaybolacaklardı. Ancak otlardan bazılar yeşil – köyün kafesinde geçenler olan sellerin verdiği zararı anlattılar.